De Borstlappesluis - september 2018
De Borstlappesluis
De Borstlappesluis in de Veerstraat diende voor afvoer en eventueel aanvoer van water van de Dellenpolder. De noordgrens van die polder is de Kastraat in Raamsdonk en Oudestraat in Waspik en de zuidengrens de Luitenambachtstraat in Raamsdonk en bij ons de Benedenkerkstraat. In het oosten bevindt zich de zijdijk, dat is de dijk langs de Kerkvaart. Waarschijnlijk is er voordat deze sluis gebouwd werd, op ander plaatsen al eerder een sluis geweest. Maar met het ontstaan van de wielen langs de zijdijk zijn die verplaatst naar de Veerstraat. Op een kaart uit 1747 van kaartmaker Ketelaar is deze sluis al ingetekend. Ten zuiden van die sluis bevond zich een scheepswerf van scheepsmaker Borstlap, vandaar de naam Borstlappesluis.
Deze naam kom je voor het eerst tegen in het groot Aardrijkskundig woordenboek van Van der Aa. Hij heeft heel Nederland uitvoerig beschreven. Zo ook over de Dellenpolder met zijn waterafvoer en hij noemt voor het eerst deze naam.
Borstlappesluis Veerstraat Waspik coördinaten 51.69036, 4.944890. Hiermee is hij altijd terug te vinden
Op de eerste kadasterkaart uit 1812 staat duidelijk op die plaats een brug ingetekend op de Havendijk. Met daaronder de sluis om het water te regelen. De overkapping moet van latere datum zijn.
De mensen die op de Havendijk woonden hadden hun schuurtje onder aan de dijk van wat nu de Veerstraat is. Van een echte straat was toen nog geen sprake. Eind 19e eeuw zijn de eerste huizen aan de Veerstraat gebouwd. Waarschijnlijk is toen pas die straat gekomen. Hij liep tot het water van de Borstlappesluis.
Renovatie Veerstraat
In het voorjaar van 2017 kreeg de werkgroep Toponiemen te horen dat men na de bouwvakvakantie begon met de renovatie Veerstraat.
Wij waren benieuwd in hoeverre de Borstlappesluis te voorschijn zou komen. Deze sluis is niet bij veel mensen bekend, zeker de naam niet . Mensen die daar al jaren woonden, wisten niets van het bestaan. Maar leden van de werkgroep toponiemen wisten wel dat de sluis in de Veerstraat moest zijn. Op oude foto`s is hij nog te zien, maar met de aanleg van de Pijperstraat is hij verdwenen. Toch kon je de plaats nog herkennen. Als je goed keek,zag je dat over de voormalige sluis heen de stroomvoorziening geleid was. Tijdens de werkzaamheden in de Veerstraat kwam al gauw de sluis te voorschijn. De bovenkant was al stuk, hierdoor konden we een eerste blik werpen in de sluis.
De eerste blik op de sluis met rechts de stroomvoorziening die over de sluis heen geleid werd.
Meteen kwam ook de oversteek door de Veerstraat te voorschijn. Deze was afgedekt met een dikke betonnen plaat. Hierdoor konden we enigszins de ouderdom van dit stuk sluis vaststellen. Beton is pas begin 1900 in gebruik genomen . We kunnen aannemen dat de Veerstraat zoals hij nu is rond deze tijd in verbinding is komen te staan met de Oudestraat. Vanaf toen behoefde men niet meer over de Havendijk om in de polder te kunnen komen. Het gedeelte van de sluis in de straat is helemaal verwijderd. Alle kabels voor de nutsvoorzieningen die konden vanaf toen dieper en veiliger onder de grond. De sluis zelf, die zich in de Havendijk bevindt, is door Wim Donks grondig bestudeerd. En hij concludeerde dat we met verschillende bouw periodes te maken hebben gehad. Het metselwerk van de toog had geen metselverband en ook het overige metselwerk zag er niet indrukwekkend uit.
Zo ziet er de sluis van binnen uit
De vraag kwam naar voren of we dit zichtbaar moeten laten. Maar al gauw kwamen we tot de conclusie: zand erover en alles wegwerken in het talud van de Havendijk. Zo is de straat toch een mooier geheel van de straat.
Het was voor de archeologie - en toponiemen werkgroep een leuke en leerzame ervaring om dit renovatieproject van de Veerstraat van dichtbij mee te maken